Postępowanie z udziałem konsumentów

Postępowanie z udziałem konsumentów jest jednym z postępowań odrębnych, uregulowanych przepisami ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. Definicję konsumenta zawarto w art. 221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny, zgodnie z którym za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Kiedy sąd stosuje przepisy o postępowaniu z udziałem konsumentów:

Przepisy o postępowaniu z udziałem konsumentów stosuje się w sprawach:

  • o roszczenia konsumenta przeciwko przedsiębiorcy
oraz
  • o roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi, o ile ten konsument jest stroną postępowania[1].

Przepisy o postępowaniu z udziałem konsumentów stosuje się, choćby przedsiębiorca będący stroną postępowania zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej[2].

Właściwość miejscowa sądu w postępowaniu z udziałem konsumentów:


Zgodnie z zasadą ogólną powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania[3]. W art. 31 i n. ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku - Kodeks postępowania cywilnego, ustawodawca przewidział właściwość przemienną. Sedno polega na tym, że w określonych przepisami prawa przypadkach powód może wytoczyć powództwo albo przed sąd właściwości ogólnej, albo przed sąd ustalony stosownie do przepisów o właściwości przemiennej, według swojego wyboru[4]. Wyjątek stanowi właściwość wyłączna; w jej wypadku powodowi nie służy wybór, czy powództwo wytoczy przed sąd właściwości ogólnej, czy przed sąd właściwości przemiennej.

W sprawach rozpoznawanych według przepisów o postępowaniu z udziałem konsumentów konsument (nie zaś przedsiębiorca) może wytoczyć powództwo również przed sąd właściwy dla miejsca swojego zamieszkania, przy czym nie dotyczy to spraw, w których właściwość sądu jest wyłączna[5].

Prekluzja twierdzeń i dowodów:

Wszystkie twierdzenia i dowody przedsiębiorca powinien powołać:

  • w pozwie, jeżeli jest powodem,
  • w odpowiedzi na pozew, jeżeli jest pozwanym[6].

Jeżeli przedsiębiorca nie jest zastępowany przez pełnomocnika zawodowego, o prekluzji twierdzeń i dowodów poucza się go:

  • niezwłocznie po wniesieniu pozwu, jeżeli przedsiębiorca jest powodem,
  • równocześnie z doręczeniem odpisu pozwu, gdy przedsiębiorca jest pozwanym[7],

i wówczas przewodniczący wzywa stronę, aby w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż dwa tygodnie, powołała wszystkie twierdzenia i dowody[8].

Spóźnione twierdzenia oraz dowody podlegają pominięciu, chyba że strona będąca przedsiębiorcą uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania[9].

W sprawach z udziałem konsumentów mamy do czynienia z jednostronną prekluzją dowodową przedsiębiorcy[10].

Przedsiębiorca a koszty procesu, w tym koszty podwyższone:

Jeżeli strona będąca przedsiębiorcą przed wytoczeniem powództwa zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyliła się od udziału w niej lub uczestniczyła w niej w złej wierze i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy, niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć tę stronę kosztami procesu w całości lub części, a w uzasadnionych przypadkach nawet je podwyższyć, jednak nie więcej niż dwukrotnie[11].

 Amelia Konieczna - Bagińska
Miłosz Bagiński - Żyta
radcowie prawni

 

 


[1] Art. 45814 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. 

[2] Art. 45814 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. 

[3] Art. 27 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. 

[4] Art. 31 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. 

[5] Art. 45814 § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. 

[6] Art. 45815 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. 

[7] Art. 45815 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. 

[8] Art. 45815 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. 

[9] Art. 45815 § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego. 

[10] G. Kamieński [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska – Krześ, I. Gil, LEGALIS/el. 2024, art. 45815.

[11] Art. 45816 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego.