Postępowanie upominawcze
Postępowanie upominawcze „kończy się” nakazem zapłaty, i jest to cecha wspólna postępowania upominawczego oraz postępowania nakazowego. Nie brak różnic pomiędzy tymi postępowaniami, czemu poświęcimy osobny wpis. Dziś odnieśmy się konkretnie do specyfiki postępowania upominawczego.
Kiedy sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym?
Sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, chyba że według treści pozwu:
- roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
- twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość;
- zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego[1].
Oczywista bezzasadność roszczenia zachodzi, gdy z treści pozwu wyraźnie wynika, że powodowi nie przysługuje prawo żądania od pozwanego określonego świadczenia na podstawie przytoczonych okoliczności faktycznych, a decydują o tym przepisy prawa materialnego[2].
Przyczyną wątpliwości co do przedstawionych przez powoda twierdzeń mogą być wewnętrzna sprzeczność albo lakoniczność, a także nieprawdopodobieństwo w świetle zasad doświadczenia życiowego, czy też brak wskazania w pozwie konkretnej podstawy roszczenia[3].
„Istotę” przesłanek wykluczających wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym zdał się zawrzeć Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 2 lutego 2018 roku, wydanego w sprawie o sygnaturze akt VI ACa 1404/16: „Przy dokonywaniu oceny, czy zachodzi któraś z przeszkód […] sąd kieruje się wyłącznie twierdzeniami faktycznymi zawartymi w pozwie. Wniosek taki znajduje oparcie po pierwsze w art. 499 k.p.c., w którym wprost mowa o tym, że wskazane w nim przeszkody wydania nakazu zapłaty oceniane są „według treści pozwu”. Po drugie, postępowanie upominawcze polega właśnie na tym, że weryfikacja roszczenia pieniężnego przeprowadzana jest bez postępowania dowodowego, tylko w oparciu o twierdzenia faktyczne powoda w pozwie, przy założeniu ich prawdziwości, z zastrzeżeniem ograniczenia płynącego z art. 499 § 1 pkt 2…”
Zaskarżenie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym:
Od nakazu zapłaty pozwany może wnieść sprzeciw[4]. Wskutek skutecznego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w zaskarżonej części[5].
Sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty, a skarżący powinien w nim wskazać, czy zaskarża nakaz w całości czy w części oraz przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy[6].
Termin zaskarżenia nakazu zapłaty ustala się w zależności od tego, czy:
- nakaz zapłaty ma być doręczony w kraju, w takim wypadku termin na wniesienie sprzeciwu wynosi dwa tygodnie od dnia doręczenia nakazu;
- nakaz zapłaty ma być doręczony poza granicami kraju, ale na terytorium Unii Europejskiej, w takim wypadku termin na wniesienie sprzeciwu wynosi miesiąc od dnia doręczenia nakazu;
- nakaz zapłaty ma być doręczony poza terytorium Unii Europejskiej, w takim wypadku termin na wniesienie sprzeciwu wynosi trzy miesiące od dnia doręczenia nakazu[7].
Miłosz Bagiński - Żyta
radcowie prawni
[1] Art. 499 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego.
[2] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2023 roku, wydany w sprawie o sygnaturze akt II NSNc 112/23; ;wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2021 roku, wydany w sprawie o sygnaturze akt I NSNc 35/20.
[3] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2023 roku, wydany w sprawie o sygnaturze akt II NSNc 112/23.
[4] Art. 505 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego.
[5] Art. 505 § 2 zd. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego.
[6] Art. 4803 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego.
[7] Art. 4802 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego.