Oświadczenie o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane

Prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane ma w procesie budowlanym niebagatelne znaczenie. Objawia się tak na etapie postępowania w sprawie o udzielenie pozwolenia na budowę albo dokonania zgłoszenia, jak również w postępowaniu legalizacyjnym.

Co oznacza „prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane”?

Przez „prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane” należy rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienie do wykonywania robót budowlanych[1]. Tak ustawowo zdefiniowane „prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane” może wynikać także ze zgody na wykonywanie robót budowlanych[2]. Tytuł prawny do dysponowania nieruchomością na cele budowlane może wynikać z każdego stosunku zobowiązaniowego, pod warunkiem, że przewiduje w swojej treści uprawnienie do wykonywania robót budowlanych[3]. Naczelny Sąd Administracyjny, tytułem przykładu, wymienił umowę użyczenia nieruchomości, umowę nieuregulowaną w Kodeksie cywilnym, umowę przedwstępną, promesę zawarcia umowy użytkowania gruntu (z zastrzeżeniem, by w swojej treści zawierały upoważnienie do zabudowy gruntu i dawało prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane)[4]. Naczelny Sąd Administracyjny wyliczył również decyzję zezwalającą na niezwłoczne zajęcie nieruchomości, o której to decyzji mowa w art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami[5].

Znaczenie „prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane”:

Oświadczenie o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane stanowi:

(1) załącznik do zgłoszenia budowy lub wykonywania robót budowlanych[6];

(2) jeden z dokumentów legalizacyjnych, w przypadku budowy:

 - innej niż wymagająca decyzji o pozwoleniu na budowę 

 - lub wymagającej zgłoszenia, w wypadkach z art. 29 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane[7];

(3) jeden z dokumentów legalizacyjnych w uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym[8];

(4) jeden z koniecznych załączników do zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części[9].

Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny, złożenie przez inwestora oświadczenia o posiadanym prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane, co do zasady, zwalnia organy administracji z konieczności badania prawdziwości tego oświadczenia. Takie oświadczenie jest jednak skuteczne tylko wtedy, gdy z zebranego w sprawie materiału nie wynika wniosek przeciwny albo nie zachodzą wątpliwości co do jego zgodności z rzeczywistym stanem prawnym[10].

Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane – rygor odpowiedzialności karnej:

Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej[11]. Na formularzu oświadczenia o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane zawarto pouczenie następującej treści: „Jestem świadomy (świadoma) odpowiedzialności karnej za podanie nieprawdy w niniejszym oświadczeniu, zgodnie z art. 233 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1444, z późn. zm.)” Kwestia odpowiedzialności karnej nadaje się na przedmiot osobnych rozważań.

Formularz oświadczenia o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością
na cele budowlane:

Oświadczenie o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane stanowi załącznik do rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 25 czerwca 2021 roku w sprawie wzoru oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.  

---

[1] Art. 3 pkt 11 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane. 

[2] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lutego 2023 roku, wydany w sprawie
o sygnaturze akt II OSK 526/20.

[3] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 lutego 2023 roku, wydany w sprawie
o sygnaturze akt II OSK 516/20; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 maja 2021 roku, wydany w sprawie o sygnaturze akt II OSK 2574/18.

[4] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 czerwca 2020 roku, wydane w sprawie
o sygnaturze akt II OSK 29/20.

[5] Tamże. 

[6] Art. 30 ust. 2a pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane. 

[7] Art. 48 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane. 

[8] Art. 49g ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane. 

[9] Art. 71 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane. 

[10] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 2022 roku, wydany w sprawie
o sygnaturze akt II OSK 1950/21. 

[11] Art. 32 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane.