Odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych
Co do zasady obiekt budowlany powinien spełniać warunki zakreślone przepisami techniczno-budowlanymi. Ustawodawca pozostawia jednak „furtkę”, w postaci zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych.
Znaczenie przepisów techniczno-budowlanych w procesie budowlanym.
Zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, sprawdza organ administracji architektoniczno-budowlanej przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę[1].
W razie stwierdzenia nieprawidłowości w powyższym zakresie, organ administracji architektoniczno-budowlanej nakłada postanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, określając termin ich usunięcia[2]. W przypadku niewykonania, w wyznaczonym terminie, tego postanowienia, organ administracji architektoniczno-budowlanej wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego i wydania decyzji o pozwoleniu na budowę[3].
Kiedy dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno budowlanych?
Art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane, stanowi ogólnie o „przypadkach szczególnie uzasadnionych” jako tych, w których może zostać udzielona zgoda na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych. W tym przepisie ustawodawca zastrzegł jednak, że odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych nie może powodować
- zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia,
- a w stosunku do obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego – ograniczenia dostępności dla potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 roku o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, oraz nie może powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych.
Czym są „przypadki szczególnie uzasadnione”?
„Do zastosowania trybu z art. 9 p.b. wymagane jest wykazanie, że mamy do czynienia z przypadkiem szczególnie uzasadnionym, a za taki uznawana jest sytuacja, kiedy inwestor, pomimo wykazania prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane i przeznaczenia terenu, na którym położona jest ta nieruchomość, na takie cele, nie może zrealizować swego prawa podmiotowego, jakim jest prawo zabudowy nieruchomości gruntowej ze względu na obowiązujące przepisy techniczno-budowlane”[4].
„Ze względu na użycie w art. 9 ust. 1 p.b. klauzuli generalnej opartej na zastosowaniu pojęcia nieostrego wypełnienie jej treścią następuje przez organ stosujący prawo na gruncie ustalonego stanu faktycznego. Organ stosujący prawo ma więc obowiązek wyjaśnić okoliczności sprawy i ocenić, czy może je uznać za szczególnie uzasadniony przypadek pozwalający na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych. Musi przy tym brać pod uwagę, że celem art. 9 p.b. jest umożliwienie modyfikacji szczegółowych i bezwzględnie obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych w wyjątkowych stanach faktycznych, w których nie jest możliwe zastosowanie do nich, z uwagi na różnego rodzaju okoliczności, ogólnie obowiązujących przepisów”[5].
Zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych udziela albo odmawia
organ administracji architektoniczno-budowlanej, po uzyskaniu upoważnienia
ministra,
który ustanowił przepisy techniczno-budowlane[6].
„Artykuł 9 ust. 2 p.b. wskazuje na dwa etapy procedury w sprawach o odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych. W pierwszej kolejności inwestor niemogący zastosować się do przepisów warunków technicznych występuje z odpowiednim wnioskiem do właściwego organu architektoniczno-budowlanego, ten zaś zwraca się o udzielenie stosownego upoważnienia do właściwego ministra. Tylko w przypadku udzielenia upoważnienia właściwy organ może udzielić bądź odmówić zgody na odstępstwo…”[7].
W jakich przypadkach nie stosuje się odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych?
Odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych nie stosuje się w postępowaniach w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem ustawy[8].
radcowie prawni
Miłosz Bagiński - Żyta
Amelia Konieczna - Bagińska
[1] Art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane.
[2] Art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane.
[3] Art. 35 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane.
[4] Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 grudnia 2022 roku, wydany w sprawie
o sygnaturze akt II OSK 2203/21; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia
6 czerwca 2022 roku, wydany w sprawie o sygnaturze akt II OSK 1017/21; wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 listopada 2019 roku, wydany w
sprawie o sygnaturze akt II OSK 117/18.
[5] Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 stycznia 2020 roku, wydany w sprawie
o sygnaturze akt II OSK 3501/18.
[6] Art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane.
[7] Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 maja 2021 roku, wydany w sprawie
o sygnaturze akt II OSK 2566/18.
[8] Art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane.